Patent nedir? Özgün fikirler sonucunda ortaya çıkan ürünler ve buluşlar, çeşitli tescil türleriyle korunabilir. Tescil belgesine sahip olmak ilk uygulayıcısı olduğunuz ürün, buluş ve markalar üzerinde haksız rekabeti önlemek için son derece kritiktir. Patent, bir buluşun sahibine bu buluşu belirli bir süre boyunca başkalarının izinsiz olarak üretmesini, kullanmasını veya satmasını engelleme hakkı veren yasal bir koruma mekanizmasıdır. Patentler, genellikle teknoloji ve bilimsel alanlarda yeni ürünlerin, yöntemlerin veya süreçlerin geliştirilmesi sonucunda ortaya çıkar. Patentler, yenilikçiliği teşvik eder ve buluş sahiplerine, emeklerinin ve yatırımlarının karşılığını alma olanağı sağlar. Teknik soruna teknik çözümler geliştiren, yenilikçi fikirlerin bir ürünü olan unsurların, patent tescili ile korunabilmesi için buluş basamağı içermesi gerekir. Buluş basamağı ve yenilik, patent tescil sürecinde önemli kriterlerdir.
Patent Alma Süreci Nasıldır?
Patent almak zorlu ve zaman isteyen bir süreçtir. İlk adım, bir buluşun patentlenebilir olup olmadığını belirlemek için ön araştırma yapmaktır. Bu araştırma, buluşun daha önce patentlenip patentlenmediğini veya kamuya açıklanıp açıklanmadığını kontrol etmeyi içerir. Patentlenebilirlik kriterleri genellikle yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik ve yenilik/özgünlük olarak özetlenebilir.
Buluşun patentlenebilir olduğuna karar verildikten sonra ise patent başvurusu yapılır. Başvuru, buluşun ayrıntılı bir açıklamasını, çizimlerini ve talep edilen koruma kapsamını içeren bir dokümanı içerir. Bu başvuru, ilgili patent ofisine sunulur ve burada çeşitli incelemelerden geçer. İnceleme sürecinde, patent başvurusu detaylı bir şekilde değerlendirilir ve gerekiyorsa buluş sahibi ile patent ofisi arasında çeşitli yazışmalar yapılır. Süreç başarılı bir şekilde tamamlanırsa patent verilir ve buluş belirli bir süre boyunca korunur. Fakat buluşun değerlendirilmesi sırasında, ilgili ülkenin yetkili kurumu bir eksiklik tespit ederse bunun tamamlanmasını talep edebilir ve tescil süreci biraz daha uzayabilir.
Patentlerin Önemi ve Faydaları
Patentler, inovasyonu teşvik ederek ekonomik büyümeye ve teknolojik ilerlemeye katkıda bulunur. Buluş sahipleri, patent tescili sayesinde buluşlarını ticari olarak değerlendirme ve gelir elde etme fırsatına sahip olur. Ayrıca patentler, buluş sahiplerinin yatırımlarını koruyarak AR-GE faaliyetlerine daha fazla kaynak ayrılmasını sağlar. Bu, yeni ve gelişmiş ürünlerin piyasaya sürülmesini hızlandırır ve böylece tüketicilere çok daha fazla seçenek sunar.
Patentler, aynı zamanda rekabeti artırır. Firmalar, rakiplerinin patentlerinden kaçınmak ve kendi pazar paylarını korumak için sürekli olarak yenilik yapmak zorunda kalır. Bu durum da genel olarak endüstrinin dinamizmini artırır ve teknolojik gelişmelerin hızlanmasına katkı sunar.
Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?
Patent tescili, ülkeseldir. Yani bir patent tescili, sadece başvuru yapılan ülke sınırlarında koruma sağlamaktadır. Türkiye’de patent tescil belgesi vermeye yetkili tek kurum Türk Patent ve Marka Kurum”udur. TÜRKPATENT ile yürütülecek olan süreçte ise patent vekilleri ve vekil firmalar hizmet vermektedir. Böylece bir patent vekilinin yaptığı danışmanlık sayesinde patent başvurusunun en kapsamlı ve doğru şekilde yapılması sağlanmaktadır.
Patent tescili uluslararası alanda yapılmak isteniyorsa koruma talep edilen ülkeler tespit edilmeli ve bu ülkelerin başvuru protokollerine göre hareket edilmelidir. Tek başvuru ile birden fazla koruma sağlayan unitary patent (üniter patent) gibi çeşitli patent başvuru yöntemleri vardır.
Üniter Patent Nedir?
Üniter Patent, başvuru sahiplerine kolaylık ve düşük maliyet avantajı sunmayı hedefleyen bir sistemdir. Buluş sahiplerinin tek başvuru yaparak sözleşmeye dahil olan ülkelerde patent koruması almasını sağlamaktadır. Bu sistem sayesinde başvuru aşamaları azalmakta ve her ülke için ayrı başvuru dosyalama gerekliliği ortadan kalkmaktadır. Böylece başvuru sahiplerinin her ülke için farklı bir prosedürle uğraşmasına gerek kalmamakta ve maliyet azalmaktadır.
Tasarımların Patenti Alınabilir mi?
Tasarımlar, Türkiye’de tasarım tescili ile korunabilmektedir. Fakat patent başvurusu için sadece görünüme yönelik özelliklerin var olması yeterli değildir. Patent tescili, sanayiye uyarlanabilir olan, buluş basamağı taşıyan, teknik işlevi olan ve tamamen yeni, özgün olan unsurlar için söz konusudur. Tasarım tescili ise bir ürünün görünümüne yönelik özelliklerini korur. Dolayısıyla Türkiye sınırları içerisinde tasarım tescili ile patent tescili birbirinden ayrılsa da her iki unsuru da ilgili tescil türü ile korumak elbette mümkündür.
Neler Patentlenemez?
- Keşifler, bilimsel teoriler ve matematiksel yöntemler.
- Zihni faaliyetler, iş faaliyetleri veya oyunlara ilişkin plan, kural ve yöntemler.
- Bilgisayar programları.
- Estetik niteliği bulunan mahsuller, edebiyat ve sanat eserleri ile bilim eserleri.
- Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar.